Tarih boyunca farklı tanımlarla kullanılan lojistik, günümüzde tedarik ve malzeme taşıma amaçlarıyla öne çıkmaktadır. Lojistik nedir? sorusu için genel anlamıyla; kişilerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere farklı türde ürün ve hizmetlerin çıkış noktasından varış noktasına kadar etkili ve planlı şekilde taşınması tanımı yapılabilir. Bir ürünün üretim aşamasından tüketim aşamasına kadar olan sürecin planlanması, denetlenmesi ve uygulanması, lojistik yönetimi nedir? sorusuna cevap olarak verilebilir. Lojistik operasyonunun başarılı şekilde gerçekleştirilebilmesi için anahtar koşullar; doğru ürün, doğru miktar, doğru yer-zaman, doğru maliyet olmaktadır. Tüm bu koşulların bir araya getirilmesi ile profesyonel lojistik yönetimi gerçekleştirilmiş olur.
Lojistik Neden Önemlidir?
Ticaretin var olduğu ve ticaretin yapıldığı her dönemde lojistik, her zaman önemli bir role sahiptir. Yunanca ‘logisticos’ kelimesinden türemiş olan lojistik, ilk olarak askeri alanda kullanılmıştır. Sonraki dönemlerde alanı genişlemiş ve farklı tanımlarla bugünkü işlevine ulaşmıştır. Hayatın kesintisiz devamını sağlayan lojistik hizmeti ile en basit bir ürünün dahi bize ulaştırılması sağlanıyor. Zorunlu ve lüks ihtiyaçların temini için oluşturulan tedarik zinciri sayesinde ihtiyaca erişim hızlandırılmakta ve sorunsuz şekilde gerçekleştirilmektedir. Bunun yanı sıra e-ticaretin gün geçtikçe daha fazla öne çıkması ile lojistik önemi doğru orantılı olarak artmaktadır.
Lojistik Ne İş Yapar?
İhtiyaç duyulan ürün ve hizmetin istenilen zamanda istenilen yere ulaştırılmasında bir araç olan lojistik, tedarik zincirine odaklı olarak iş yapar. Tedarik zincirinde analiz ve koordinasyondan sorumlu olan lojistiğin sorumlu olduğu diğer konular arasında;
- Malzeme, ürün ve hammaddelerin tahsisini yönetmek,
- Hem tedarikçi hem de müşterilerle iş ilişkilerini geliştirmek-yönetmek,
- Taşımacılıkta ortaya çıkacak maliyeti minimuma indirecek stratejiler planlamak,
- Satın alma, depolama, nakliye ve bilgi akışını doğru ve etkili şekilde sağlamak,
- Müşterilerin sorunsuz teslimat ihtiyacının nasıl karşılanacağını anlamak,
- Malzeme akışının sürekliliğini sağlarken aynı zamanda tedarik zincirini kontrol altında tutar.
Lojistikte Dış Kaynak Kullanımı
Lojistikte dış kaynak kullanımı, lojistik alanında öne çıkan bir kavram olup firmaların ihtiyaçlarını minimum maliyette karşılamalarına olanak sunan bir çözümdür. Malzeme ve ürün temini gerçekleştiren firmalar, bu ürünlerin temini için her zaman profesyonel bir iç lojistik şirketine sahip olmaz. Ürün nakliyesini gerçekleştirecek profesyonel bir ekip ve araç filosu noktasında yetersiz olunması, lojistikte dış kaynak kullanımını adeta ihtiyaç haline getirmiştir. Öte yandan firmalar, kendi esas olan işine konsantre olarak bu alanda gelişme göstermeyi hedeflemesi ile birlikte, lojistik faaliyetlerinin bir kısmını ya da tamamını alanında uzman lojistik firmalarına devreder. Firmaların, lojistik dış kaynak kullanımı ile nakliye faaliyetlerini lojistik firmaları ile çalışarak onlara devretmesi, lojistikte dış kaynak kullanımı olarak tanımlanabilir.
Üçüncü Parti Lojistik (3PL)
Firmaların, asıl üretim alanlarından uzaklaşmadan ve maliyeti minimum düzeyde tutarak lojistik faaliyetlerini gerçekleştirebilmesi için yürüttüğü dış kaynak kullanımı süreci, üçüncü parti lojistik olarak adlandırılmaktadır. 3pl nedir? sorusunu cevaplamak için 3pl kavramını incelemek önemlidir. Başta maliyet ve verimlilik gibi nedenlerin yanı sıra birçok avantajı göz önünde bulunduran firmalar, lojistik sürecini 3. bir şirkete devreder. uluslararası lojistik ve lojistik depo hizmetlerinde destek alınan üçüncü şirket, alanında uzman lojistik firması olmaktadır. 3. şirket olarak tanımlanmasının sebebi ise; gönderici şirket ve alıcı şirketin dışında üçüncü bir şirket olarak öne çıkmasıdır. 3. parti lojistikte şirketleri biraz daha detaylandırmak gerekirse;
- 1. Parti Şirket: Gönderi konumunda bulunan, mal ve hizmeti üreten şirkettir.
- 2. Parti Şirket: 1. parti şirketin yani göndericinin doğrudan müşteri ya da tedarikçisi olan şirkettir.
- 3. Parti Şirket: 1. parti ve 2. parti şirket arasındaki mal akışını sağlayan, nakliye sürecini yöneten lojistik şirketidir.
LLP ( Lead Logistics Provider)
Lead Logistics Provider yani kısa adı ile LLP, yukarıda bahsedilen 3PL yani üçüncü parti lojistikten sonra gelen bir aşamadır. LLP, dördüncü taraf lojistik sağlayıcı olarak adlandırılmakta olup 3. parti şirketi kendi bünyesine katarak denetleyen ve süreci kontrol altında tutan lojistik sağlayıcısıdır. LLP sisteminin daha net anlaşılması için bir şirketin dış kaynak kullanımını ele alalım. X şirketin, lojistik hizmetini üçüncü bir kaynağa yani lojistik firmasına devretmesi 3PL olarak adlandırılırken, bu lojistik firması ve çalışanlarını kendi bünyesine katarak tüm lojistik faaliyetlerini bu firma ve çalışanlarına yaptırma sistemi LLP olarak adlandırılır.
Küresel Lojistik Nedir?
Dünya üzerinde ticaret hacminin büyümesine paralel olarak lojistik faaliyetleri de gelişme göstermiştir. Bu anlamda karşımıza çıkan bir diğer kavram küresel lojistik oluyor. Peki küresel lojistik nedir? Öncelikle kelime anlamına göz atmak gerekirse, küresel yani global lojistik, bölgesel olmayan, genel yani dünya çapını temsil eder. Lojistik tanımında bahsedildiği üzere bir ürün ve malın temini için gerçekleştirilen nakliye hizmetlerinin dünya çapında farklı ülkeler üzerinden sağlanması, küresel lojistik olarak tanımlanır. İntermodal taşımacılık sisteminin kullanıldığı bu uluslararası nakliyat hizmetinde ürünler, dünyanın diğer bölgelerine karayolu, denizyolu, havayolu ve demiryolu aracılığı ile nakledilir.
E-Ticaret Lojistiği
Geleneksel pazarlamanın yerini hızla almaya devam eden e-ticaret, lojistik alanında yeni bir kavramın kullanılmasına da zemin hazırlamış durumda. E ticaret lojistiği ya da e lojistik olarak da ifade edilen bu sistemde, online alışveriş deneyimi sunan e ticaret firmalarının siparişlerinin toplanması, envanter yönetimi, depolama işlemleri gibi süreçler e-ticaret lojistiği kapsamında ele alınır. Tüm lojistik hizmetlerinde olduğu gibi e ticaret lojistiğinde de süreç ürünün, üreticiden çıkarak tüketicinin eline ulaşana kadar devam eder. Bu lojistik sisteminde üreticiler, dağıtım merkezleri ve nakliyeciler kilit role sahiptir.
Lojistiğin Alanları
Kompleks bir sistem olan lojistik içerisinde birçok alan ve dal söz konusudur. Lojistik; nakliye, depolama, stok yönetimi, paketleme, sipariş işlemi, satın alma, müşteri hizmetleri ve gümrükleme hizmetleri gibi birçok alanı kapsar. Elbette bu ve birçok alanın da yer aldığı lojistik için üzerinde durulması gereken temel noktalar aşağıdaki gibidir;
- Taşımacılık ve Nakliye: Müşteri ihtiyaçlarının karşılanması üzere ürünün, ihtiyaç duyulan bölgelere zamanında teslim edilmesidir. Ulusal olabildiği gibi uluslararası çapta da taşımacılık işlemleri gerçekleştirilebiliyor. Taşımacılık hizmeti, kullanılan araca ve yönteme göre çeşitli sınıflara ayrılmaktadır. Bunlar;
- Havayolu Taşımacılığı
- Karayolu Taşımacılığı
- Denizyolu Taşımacılığı
- Demiryolu Taşımacılığı
- Kombine Taşımacılık
- Boru Hattı Taşımacılığı
- Depolama: Kendi içerisinde gümrüklü ve gümrüksüz olarak ayrılan depolama işlemi, lojistik için önemli bir alandır. Üretilmiş olan malın dağıtımdan önceki toplanma alanı olan depolama merkezleri ürünün sorunsuz teslimi için önemli bir görev üstlenir.
- Paketleme: Ambalajlama aşamasında karşılaşılacak ufak bir hata, lojistik hizmetinin kalitesini sarsabileceği gibi tüketici gözünde olumsuz bir izlenim oluşturur. Bu sebeple ürünün içeriğine ve ulaştırılacağı yönteme uygun bir paketleme ve ambalajlama işlemi, bu süreçte kilit noktalardan biridir.
- Gümrükleme: Uluslararası lojistik sürecinde gümrükleme, önemli bir adımdır. Bilindiği üzere her ülkenin gümrük mevzuatı ve işlemleri farklılık gösterir. Taşımacılık hizmetinde mevzuata uygun hareket etmek, gümrükte bekleme durumuyla karşılaşmadan sorunsuz bir teslimat için gereklidir.
Lojistik Taşıma Türleri
Basit anlamı ile lojistik, ürünü bir yerden başka bir yere ulaştırmak olsa da bu süreci çok farklı başlıklar altında ele alınabilir. Taşımacılık sürecinde hangi araç ve yöntemin kullanılacağı, lojistiği farklı dallara ayırmaktadır. Lojistik taşıma türleri genel anlamda iki farklı başlık altında ele alınabilir;
- Unimodal Taşımacılık: Malların gönderilmek istendiği yere tek bir ulaşım türü ile ulaştırılması unimodal taşımacılık olarak tanımlanabilir. Bu kapsamda en sık kullanılan unimodal taşımacılık şekilleri;
- Karayolu Lojistiği
- Havayolu Lojistiği
- Demiryolu Lojistiği
- Denizyolu Lojistiği
- Nehir Yolu Taşımacılığı
- Boru Hattı Taşımacılığı
- Multimodal Taşımacılık: Multimodal taşımacılık, unimodal taşımacılıktan farklı olarak birden çok ve farklı taşıma araçları ile yapılan taşımacılık yöntemidir.